Η λίστα των ψυχικών διαταραχών (DSM) εστιάζει στην αίσθηση ευημερίας του ατόμου. Ως αποτέλεσμα η ψυχιατρική καθορίζει πως οι περισσότεροι άντρες μαζικοί δολοφόνοι δεν νοσούν ψυχικά. Οι περισσότεροι τρομοκράτες δεν νοσούν ψυχικά. Οι περισσότεροι άντρες βιαστές δεν νοσούν ψυχικά. Οι περισσότεροι δικτάτορες δεν νοσούν ψυχικά. Οι ναρκισσιστές επίσης δεν νοσούν ψυχικά μιας και δεν βιώνουν “σημαντική κλινικά δυσφορία ή βλάβη”. Αντί λοιπόν να είναι “κλινικά φρενοβλαβής” ένας ναρκισσιστής είναι απλά “πολύ κακός”.
Η ιθαγενής ψυχολογία βλέπει τα πράγματα διαφορετικά. Μέσα σε κοινότητες ιθαγενών, το να είσαι κακός για την κοινότητα -με το να βλάψεις κάποιον με όποιο σημαντικό τρόπο- είναι ένα σημάδι ασθένειας. Είτε πρόκειται για ληστεία, επίθεση ή φόνο, η ρίζα του να βλάψεις κάποιον θεωρείται ότι βρίσκεται σε συναισθηματική και σχεσιακή αποσύνδεση. Συνεπώς η δικαιοσύνη καλείται να επιδιορθώσει αυτές τις σχέσεις -με το να επαναφέρει μια σύνδεση ενδιαφέροντος και αλληλοσεβασμού- ανάμεσα στον εαυτό, τους άλλους, την κοινότητα και το περιβάλλον. Θεραπευτικοί κύκλοι δημιουργούνται για να αποφασίσουν ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να δράση στην κάθε περίπτωση ξεχωριστά. Για παράδειγμα, ένας έφηβος που σπάει ένα παράθυρο και απλώνει το χέρι του για να κλέψει ένα μπουκάλι από ουίσκι από ένα τραπέζι, θα αντιμετωπίσει μια μεγάλη περίοδο θεραπείας. Το να πληρώσει απλά για το ουίσκι ή μια ποινή εξαναγκαστικής κοινωνικής εργασίας δεν αρκούν για να επιδιορθώσει την συναισθηματική ζημιά που έχει προκληθεί. Ο παραβάτης χρειάζεται να καταλάβει πως ακριβώς προκάλεσε ζημιά στον σχεσιακό ιστό της κοινότητας, συμπεριλαμβανομένων της οικογένειας από την οποία έκλεψε και πως αυτή του η πράξη επηρέασε την αίσθηση για την ζωή που έχουν τα υπόλοιπα μέλη της κοινότητας. Για παράδειγμα, πόσο ασφαλής αισθάνεται η οικογένεια τώρα μέσα στο ίδιο της το σπίτι; Τρομάζουν με περίεργους θορύβους ή από ξένους ανθρώπους; Μήπως σκέφτονται να μετακομίσουν; Πως αισθάνονται για τους υπόλοιπους έφηβους σε γενικές γραμμές; Τι γίνεται με τους υπόλοιπους κατοίκους της γειτονιάς; Έχουν μήπως και αυτοί πληγωθεί με ανάλογο τρόπο; Με το να έρχονται πρόσωπο με πρόσωπο μέσα σε θεραπευτικούς κύκλους, το βάθος του συναισθηματικού τραύματος μπορεί να εκφραστεί, να μελετηθεί και να επιδιορθωθεί. Εκτός και εάν ο παραβάτης φύγει από την διαδικασία έχοντας πλήρως κατανοήσει το μέγεθος της ζημιάς που προκάλεσε είναι ανίκανος να αναλάβει την ευθύνη της πράξης του με οποιοδήποτε ουσιαστικό τρόπο, ή ακόμα και να καταλάβει το έγκλημα το οποίο διέπραξε. Μέχρι να τα κατανοήσει όλα αυτά δεν έχει ουσιαστικό λόγο να αλλάξει, και η προσωπική ενσυναίσθηση η οποία είναι απαραίτητη για να εμπνεύσει την αλλαγή αυτή δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί.
Τυπικά σε μια σύγχρονη κοινωνία οι παραβάτες τιμωρούνται συστηματικά με τον διαχωρισμό τους από την υπόλοιπη κοινότητα την οποία έχουν βλάψει. Αντί να μαθαίνουν πως να επανασυνδεθούν με σεβασμό ξανά με αυτήν, ενδυναμώνουν τον ήδη αποσυνδεδεμένο από την κοινότητα τρόπο ζωής τους μέσα σε φυλακές. Στο εντωμεταξύ η ζημιά που έχουν προκαλέσει στην κοινότητα συνεχίζει να αντηχεί, υπονομεύοντας τα αισθήματα εμπιστοσύνης και επαφής ανάμεσα στους ανθρώπους μέσα σε αυτήν. Η αποκαταστατική Δικαιοσύνη των ιθαγενών φυλών εστιάζει σε μια λεπτομερή διαδικασία θεραπείας αντί να βασίζεται σε υλικά αγαθά (τζαμαρίες και μπουκάλια από ουίσκι) και την ταχύτητα εκτέλεσης τιμωρίας. Εστιάζει στην επιδιόρθωση των σχέσεων αντί στην ανταπόδοση υλικών αγαθών. Η σύγχρονη τιμωριτική πολιτική αντικατέστησε μια οικογενειακή και κοινοτική προσέγγιση σχέσεων με μαζική ταχύτητα και εστίαση σε υλικά αγαθά.
Η λίστα των ψυχικών διαταραχών (DSM) άνθησε σε μια Αμερικανική κοινωνία βασισμένη στον ατομικισμό, η οποία ξεπήδησε από ιστορικά ορόσημα όπως α) διαταραγμένες από την ιδιωτικοποίηση της γης Ευρωπαϊκές κοινότητες, τον 16ο και 17ο αιώνα που ανάγκασαν κόσμο να φύγει μακρυά από τα εδάφη τους και τους μετέτρεψε σε μετανάστες χωρίς ρίζες και από β) την αύξηση της εμποροκρατίας και του “αυτοδημιούργητου” ανθρώπου που “εξαναγκαστικά” διαχωρίζει τον εαυτό του από την κοινότητα για να βγάλει μεγαλύτερο κέρδος. Πρακτικές που η παιδεία επίσης στήριξε, συμπεριλαμβανομένης της ανώτερης μόρφωσης που έπλασε τα μυαλά που δημιούργησαν την λίστα των ψυχικών διαταραχών (DSM). Με αυτό τον τρόπο η διάγνωση διαταραχών σε μεμονωμένες περιπτώσεις φαντάζει λογικό σε μια κοινωνία που συνεχώς αυξάνει τα σχεσιακά αποσυνδεδεμένα μέλη της.
Κάτι σημαντικό διαφεύγει από την λίστα των ψυχικών διαταραχών (DSM) εάν αντιλαμβάνεται ως υγιή τα μέλη της κοινωνίας που είναι καταστροφικά στις γειτονιές τους, τις κοινότητες και τον πλανήτη. Υπάρχει κάτι σοβαρά προβληματικό στο να αντιμετωπίζουμε καταστροφικούς ανθρώπους ως “φυσιολογικούς”. Είναι σίγουρα ένα σημάδι του πως πλέον έχουμε οδηγηθεί στο να αντιλαμβανόμαστε τους ανθρώπους, και ένας από τις μεγαλύτερες αιτίες της καταστροφής τους πλανήτη. Αυτό φυσικά ισχύει μόνο για τους άντρες θύτες. Αντιθέτως για τις γυναίκες θύτες υπάρχουν σειρά από ψυχιατρικοποιημένες κλισέ περιπτώσεις που χρησιμοποιούνται συνεχώς εντός και εκτός δικαστηρίων για να ξεπλύνουν το γυναικείο έγκλημα και να κρατάει την γυναίκα εκτός της φυλακής, όπως η επιλόχειος κατάθλιψη και το μετατραυματικό στρές. Με λίγα λόγια ο φεμινισμός προσπαθεί ενεργά να απαγορεύσει οποιαδήποτε ψυχιατρικοποίηση του αντρικού εγκλήματος, την ίδια ακριβώς στιγμή που ζητάει συνεχώς την κατανόηση και την ψυχιατρικοποίηση του γυναικείου εγκλήματος για το οποίο φυσικά δεν φταίνε οι γυναίκες αλλά η “πατριαρχία” που τις ώθησε σε αυτό.
Η αποκαταστατική Δικαιοσύνη δουλεύει. Σε όλους τους τομείς. Άντρες και γυναίκες εγκληματίες έρχονται σε επαφή με το θύμα και το τραύμα που οι πράξεις τους προκάλεσαν στην κοινωνία. Στην Μεγάλη Βρετανία τεράστια επιτυχία έχει γνωρίσει η Επιδιορθωτική Δικαιοσύνη στα πλαίσια του βιασμού. Θύματα βιασμού έρχονται σε επαφή με τους βιαστές τους και μέσα σε ένα προσεγμένο πλαίσιο προσπαθούν να θεραπεύσουν όχι μόνο τα προσωπικά τους τραύματα αλλά και αυτά που αντηχούν στην κοινωνία. Τα θύματα ξεπερνούν το τραύμα τους και οι θύτες καταλαβαίνουν το κακό που προκάλεσαν. Η πολιτική αυτή αν και δουλεύει είναι ανάθεμα στους φεμινιστικούς κύκλους που απλά αρέσκεται στο να εργαλειοποιεί το γυναικείο τραύμα, αδιαφορώντας για την ευημερία των θυμάτων, θύματα τα οποία σε καμία περίπτωση δεν θέλουν να βλέπουν να συγχωρούν αυτούς που τους έβλαψαν μιας και όλη αυτή η πρακτική έρχεται σε άμεση σύγκρουση με το διήγημα της πατριαρχίας που θέλει απλά άντρες πίσω από τα κάγκελα, γυναίκες ως αιώνια τραυματισμένα θύματα και έναν αιώνιο κύκλο βίας που πιστοποιεί εν μέρη το φαντασιακό του παραλήρημα.
Στα πλαίσια αυτής της λογικής η Donna Minter μιλάει για το τραύμα που βιώνουμε στις τιμωριτικές κοινωνίες που ζούμε.
ความคิดเห็น